Konik Dişli nedir?

Konik dişli, genellikle iki dik açıyla (90°) birbirine bağlanan, güç aktarımı yapan konik şeklinde dişleri olan dişli türüdür. Konik dişlilerde ön ve arka çaplar farklı ölçülerdedir. Bu dişliler, bir dişli çarkın güç iletimini diğerine iletmek için genellikle dik bir açıyla yerleştirilmiş ve eksenleri birbirine eğik olan sistemlerde kullanılabilmektedir. Ayrıca bu tarz dişliler, özellikle güç  aktarım iletiminde yön değiştirmeye ihtiyaç duyulan mekanizmalarda da yaygın olarak kullanılabilmektedir.

Konik Dişli çarklar Özellikleri H2:

Dişlerin Şekli ve Düzeni:

1. Konik dişliler, iki çarkın dişlerinin konik bir şekle sahip olduğu dişli çarklardır.
2. Dişler, genellikle birbirine doğru konik bir açıyla yerleştirilmiştir. Dişli çarkların her biri bir koni şeklini alır ve dişler, bu koninin yüzeyine paralel olarak düzenlenir.
3. Dişlerin uzunluğu, çapı ve sayısı, dişlinin tasarımına göre değişir ve bu da dişlinin taşıyabileceği yükü, hız oranını ve verimliliğini etkiler.
4. Eksenlerin Konumu:.
   • Konik dişliler, iki dişlinin eksenlerinin birbirine dik olduğu (genellikle oran 90 derece güç) veya belirli bir açıyla eğildiği sistemlerde kullanılırlar.
   • Bu, özellikle yatay ve dikey güç iletiminin gerektiği mekanizmalarda işe yarar. Örneğin, bir motorun yatay eksenden dikey eksene güç iletmesi gerektiğinde miller üzerinde çalışan konik dişliler kullanılır.

ÇeşitleriH3i:

Konik dişliler, birkaç farklı türde olabilir. En yaygın türleri:

3. Düz Konik Dişli Çarklar(Straight Bevel Gear).:. Dişler, çarkların kenarlarına paralel bir şekilde düz 90 derece mil olarak yerleştirilmiştir. Bu tür dişliler, daha basit ve düşük maliyetli üretim sağlar. Ancak yüksek hızlarda ve büyük yüklerde gürültü ve titreşim oluşturabilir. Düz konik 90 derece dişlilerde dişlilerin koni açıları. Diş dibi açısı, diş üstü açısı ve bölüm dairesi açısı olmak üzere üç değişik açıdan meydana gelir. Düz konik 90 derece dişli ön ve arka modülleri farklı olur.
4. Eğik Konik Dişli (Spiral Bevel Gear):. Dişler, düz değil, eğik bir şekilde yerleştirilmiştir. Eğik konik dişliler, düz konik dişlilere göre daha sessiz çalışır. Daha düzgün bir güç iletimi sağlar ve daha yüksek hızlarda daha verimli çalışır.
5. Hipoid Konik Dişli (Hypoid Gear): Dişlilerin merkezleri birbirinin üstünde değil, bir miktar kaydırılmıştır. Bu tür dişliler, özellikle araçlarda, şanzımanlarda ve diferansiyel mekanizmalarında yaygın olarak kullanılırlar.
6. Yük Taşıma ve Verimlilik:
   • Konik dişliler, genellikle yüksek tork kapasitesine sahiptir. Dişlerin yüzeylerinin daha geniş olması, yük taşıma kapasitesini artırır.
   • Dişlerin tasarımına bağlı olarak, konik dişliler yüksek verimlilik sağlayabilir. Ancak eğik dişli (spiral konik) tipleri, düz dişli koniklere göre daha sessiz ve daha verimli çalışır.
7. Eksenel Yükler:
   • Konik dişliler, özellikle eğik dişli türlerinde, eksenel yükler oluşturur. Bu, sistemde ilave yataklar ve destek elemanlarına ihtiyaç duyulmasına neden olur.

Konik Dişlilerin AvantajlarıH3:

Yön Değiştirme:
Konik dişliler, güç iletimini bir eksenden diğerine yönlendirme yeteneği sağlar. Örneğin, yatay bir eksenden gelen gücü dikey bir eksene iletebilirler.

Yüksek Tork Kapasitesi:
Konik dişliler, özellikle büyük dişli çarklarla kullanıldığında yüksek tork kapasitesine sahip olabilirler. Bu özellikleri ve dayanıklılığı ile endüstriyel makinelerde ve otomobil şanzımanlarında yaygın olarak kullanılmaktadırlar.

Çeşitli Uygulamalarda Kullanılabilirlik:
Konik dişliler, otomobil diferansiyellerinden endüstriyel makinelerdeki güç iletim sistemlerine kadar güç aktarımı gerektiren geniş bir yelpazede  farklı açılarda  ve kategoriler de kullanılmaktadır.

Sessiz Çalışma (Spiral Konik Dişliler için):.
Spiral konik dişliler, düz konik dişlilere kıyasla daha az sürtünme ile sessiz çalışır . Ayrıca genellikle de yüksek güç ve hızda daha verimli güç iletimi sağlayabilmektedirler.

Konik dişli DezavantajlarıH3:

1. Eksenel Yükler: Konik dişliler, özellikle spiral türlerinde, eksenel yükler oluşturur, bu da ekstra yatak ve destek elemanları gerektirmektedir.
2. Üretim Zorluğu ve Maliyeti:
   Konik dişliler, özellikle spiral konik dişliler, üretimi daha karmaşık ve pahalı dişlilerdir. Düz konik dişliler ise daha basit ve daha ucuzdurlar. Ancak her iki durumda da diğer  dişlilerle karşılaştırıldığında daha zor üretim süreçlerinde imalatı yapılmaktadır.
3. Dişli Temasının Yüzeyi Küçük Olabilir:
   Düz konik dişlilerde, dişler arasındaki temas yüzeyi, spiral koniklere göre daha küçüktür, bu da dişli çarkın dayanıklılığını ve verimliliğini etkileyebilmektedir.

Konik Dişli Uygulama Alanları:

• Otomobil ve Tarım makineleri Diferansiyeli:
  Araçların diferansiyel sistemlerinde, gücü bir aksdan diğerine iletmek için tahriklerinde konik dişliler kullanılmaktadır. Özellikle spiral konik dişliler burada yaygın olarak tercih edilmektedir.
• Endüstriyel Makineler:
  Konik dişliler, büyük makinelerde, makinelerin döner parçalarına güç iletimi sağlamak için kullanılmaktadır.
• Gemiler ve Ulaşım Araçları:
  Gemilerin dişli kutularında ve büyük taşıma araçlarında, yön değiştiren dişliler olarak kullanılmaktadır .
• Robotik ve Makine Tasarımı:
  Güç iletim sistemlerinde konik dişliler, özellikle yön değiştirme gereksinimlerinde tercih edilmektedir.

Sonuç:

Konik dişliler, özellikle eksenlerin birbirine eğik olduğu sistemlerde güç iletimi sağlamak için çok kullanışlı ve verimli bir çözümdür. Yüksek tork kapasitesi, yön değiştirme yeteneği ve sessiz çalışma gibi avantajlar sunar. Ancak üretim zorlukları ve eksenel yüklerin oluşturulması gibi bazı dezavantajları vardır. Hem düz hem de spiral konik dişliler, farklı uygulamalar için uygun olacak şekilde tasarlanabilmektedir.

Alican Dişli - Dişli Türleri ve Özellikleri

 konik dişli

 plastik konik dişli

Bevel gear - Wikipedia